ما بر اثر تجربه طولانی حکومت مطلقه در ایران، در این پنجاه سال اخیر و البته در قبل از آن در 2500 سال اخیر، محکوم به‌نوعی فردگرایی شدیم. البته شرقی‌ها کلاً فردگرایند. از قدیم تاریخ شرق، یک تاریخ فردگرایی است. هنر شرق، موسیقی شرق، ورزش شرق... ورزش دسته‌جمعی آنجا هست، اینجا ورزش کشتی است. مثلاً آنجا ورزش والیبال است، فوتبال است... در هر حال، شرقی‌ها یک نوع فردگرایی در تاریخشان است. اسلام البته درست مقابل این عمل کرده است. اسلام همه‌چیز را جمعی دارد، حتی عبادت. می‌دانید عبادت یعنی شخصی‌ترین کار آدم، کار آدم با خدا که هیچ ارتباط به کارهای معمولی دنیوی و همکاری و تعاون ندارد... رابطه انسان است با خدا. همین را اسلام می‌گوید دسته‌جمعی انجام بدهید؛ نماز جماعت، حج و... به هر حال، ما از این روح جمعی اسلام دور ماندیم.
امام خامنه‌ای، کتاب دغدغه‌های فرهنگی، ص 145، به نقل از مضمار
نظرات (۰)