کاپیتولاسیون؛ سند بردگی ملت

پس از آن‌که در کابینه اسداللَّه عَلَم، به دستور شاه، پیشنهاد آمریکا مبنی بر اعطای مصونیت قضایی به اتباع آمریکایی به صورت یک لایحه قانونی تصویب شد، این لایحه به مجلس رفت. موافقان و مخالفان اظهارنظر کردند اما در نهایت مجلس این لایحه ننگین را تصویب کرد. براساس این لایحه اگر آمریکایی‌ها هر جنایتی در خاک ایران می‌کردند، دولت حق محاکمه‌ آن‌ها را نداشت! تصویب این لایحه در مطبوعات اعلام نشد ولی پس از مدتی که از تصویب آن گذشت، حضرت امام خمینی(ره) از آن مطلع شدند و با سخنرانی‌ آتشین، عواقب شوم این لایحه را مطرح کرده و از آن به عنوان «سند بردگی ملت» نام برده و فرمودند: «امروز تمام گرفتاری ما از اسرائیل و آمریکا است.»

رژیم شاه، امام را حدود یک هفته پس از این سخنرانی بازداشت و به ترکیه تبعید کرد. سرانجام این لایحه خفت‌بار، با پیروزی انقلاب‌اسلامی برای همیشه لغو شد.

21 مهرماه - تصویب لایحه کاپیتولاسیون توسط مجلس شورای ملی (1343 ش)