وثوق‌الدوله از نخستین روزهای صدراتش، به‌طور محرمانه مذاکراتی را با انگلیس آغاز کرد که حدود ۹ ماه به طول انجامید. در روزی که امان‌الله‌خان در افغانستان همه قراردادهای استعماری را با انگلستان لغو کرد، ما زیر بار یک قرارداد ننگین رفتیم!
تعهدات انگلستان در این قرارداد که به سال توافقش، 1919، شهرت یافت، عبارت بود از احترام مطلق به استقلال و تمامیت ایران (!)، تأمین مستشاران انگلیسی برای ادارات ایران و همکاری با ایران در زمینه احداث خطوط آهن و شبکه ارتباطی به‌همراه اعطای وام دو میلیون لیره. هم‌چنین به موجب این قرارداد، انگلیس، زمام امور مالی، اقتصادی و ارتش ایران را در دست میگرفت و ارتش متحدالشکل زیر نظر انگلیسی‌ها تشکیل میشد. تعرفه گمرکی نیز در ظاهر برای حفظ منافع ایران و درحقیقت به سود بریتانیا تغییر می یافت.
با انتشار خبر توافق، موجی از مخالفت و موافقت (!) در کشور برخاست و وثوق‌الدوله برای آرام کردن اوضاع، به مخالفان خود، مقادیر زیادی رشوه داد. این قرارداد در خارج از کشور، مورد مخالفت آمریکا و فرانسه که منافع خود را درخطر میدیدند، قرار گرفت و سرانجام این معاهده، به‌علت فشار شدید افکار عمومی، عملی نشد و پس از برکناری وثوق‌الدوله، لغو گردید.
نظرات (۰)